วันนี้เป็นวันพระ แรม 14 ค่ำ เดือน 1 เทศบาลนครเชียงใหม่จึงขอนำเสนอเรื่องราวของพระภิกษุรูปสำคัญของเมืองเชียงใหม่ นามว่า "พระสิริมังคลาจารย์" ให้ทุกท่านได้รับทราบเป็นความรู้
พระสิริมังคลาจารย์เป็นพระภิกษุชาวเมืองเชียงใหม่ มีชีวิตอยู่เมื่อประมาณพุทธศตวรรษที่ 20 มีนามเดิมว่า “ศรีปิงเมือง” โดยถือเอานิมิตในวันคลอดที่เกิดพายุใหญ่พัดจนบ้านพังทลาย ขณะนั้นมารดาของท่านกำลังครรภ์แก่ หลบพายุไปอาศัยอยู่โคนต้นโพธิ์ และเจ็บครรภ์จึงคลอดที่โคนต้นโพธิ์นั้น บิดาจึงตั้งชื่อว่า ศรีปิงเมือง โดยบรรพชาเป็นสามเณรเมื่ออายุ 13 ปี จากนั้นได้เดินทางไปลังกา เรียนหนังสือสำนักของพระพุทธวีระ ครูของท่านชื่อ พระพุทธวีระ น่าจะเป็นภิกษุนิกายสิงหล จากนั้นเดินทางกลับเชียงใหม่ในสมัยพระเมืองแก้ว และได้รับการแต่งตั้งเป็นพระสิริมังคลาจารย์ ตามฉายาของท่าน และได้รับการแต่งตั้งเป็นเจ้าอาวาสวัดเจ็ดยอด (วัดมหาโพธาราม) ที่นี่ท่านได้รจนาคัมภีร์ 3 เรื่องแรก คือ เวสสันตรทีปนี จักกวาฬทีปนี และ สังขยาปกาสกฎีกา ต่อมา พ.ศ. 2067 เกิดน้ำท่วมใหญ่ รวมถึงที่วัดสวนขวัญ ท่านจึงไปหาสถานที่วิเวกเป็นเรือนร้าง เพื่อรจนามังคลัตถปนี ต่อจนสำเร็จปีฉลู จ.ศ. 879 (พ.ศ. 2060)
พระสิริมังคลาจารย์มรณภาพในระหว่าง พ.ศ. 2068–2078 ตรงกับสมัยพระเมืองเกษเกล้า ศพของท่านคงได้รับการถวายเพลิง ณ วัดสวนดอก อันเป็นวัดที่ท่านเป็นเจ้าอาวาส และได้สร้างกู่บรรจุอัฐิในบริเวณวัด กู่นี้ถูกรื้อเมื่อ พ.ศ. 2470 รวมสิริอายุท่านประมาณ 47 ปี
ต่อมาเมื่อครั้งมีการสร้างพุทธสถานจังหวัดเชียงใหม่ เมื่อ 50 ปีที่ผ่านมา กรรมการพุทธสถานเห็นพ้องต้องกันว่า ควรสร้างรูปเหมือนของท่านประดิษฐานไว้ให้อนุชนรุ่นหลังได้ศึกษา ที่วัดสวนขวัญก็ได้มีการสร้างรูปเหมือนของท่านเอาไว้ ทางคณะกรรมการพุทธสมาคม ฝ่ายสงฆ์และฆราวาสได้ดำเนินการบูรณะพุทธสถานและได้สร้างรูปเหมือนของท่านเพื่อเป็นอนุสรณ์ไว้ที่บริเวณด้านหน้าพุทธสถานเพื่อเป็นให้ผู้คนได้สักการะ
นอกจากนี้ สิริมังคลาจารย์ ยังเป็นชื่อถนนสายสำคัญอีกสายหนึ่งในเขตเทศบาลนครเชียงใหม่ที่เชื่อมถนนห้วยแก้ว กับ ถนนสุเทพ ขนานไปกับถนนนิมมานเหมินท์ ซึ่งเป็นย่านยอดนิยมของนักท่องเที่ยวอีกย่านหนึ่งในปัจจุบัน รวมถึงทางด้าน ร.อ.ทองแขม สิทธิพงษ์ ได้อารธนาชื่อของท่านมาเป็นนามของโรงเรียน “สิริมังคลานุสรณ์” อีกด้วยครับ
อ้างอิง : หนังสือ 50 ปี พุทธสถานเชียงใหม่ ชีวิตและผลงาน พระสิริมังคลาจารย์ มหาปราชญ์แห่งล้านนา
ภาพถ่าย : ฝ่ายประชาสัมพันธ์ เทศบาลนครเชียงใหม่